XX əsrin ən güclu klubu.

16 dekabr Bu gün XX əsrin ən güclu klub komandası olan Milan klubunun 116 yaşı tamam olur!Bütun Milan azarkeşlərini təbrik edirəm.Bu əfsanəvi klubun yaranışı və tarixini kiçik bir yazıda birlikdə nəzərdən keçirək.

     Milan klubu 16 Dekabr 1899-cu ildə İngiltərəli mühacir Alfredo Edvards tərəfindən Milan şəhərinin Berke küçəsində yaradılıb.Komandanın ilk məşqçisi Herbert Kiplin olub!

Komandanın formasının rəngi o vaxtdan qara-qırmızıdr!Qara rəng təhlukəli qırmızı rəng isə şeytan mənasını verirdi.Ümumi mənası "Təhlukəli Şeytan" mənasını verirdi.Bu ad isə komandanın rəqiblərində qorxu yaratmaq üçün fiirləşilmişdi !Avropada ilk titulunu 1963-cu ildə qazanan Milan klubu bu gün Real Madrid və Barselona klublarından sonra dunyada ən çox beynəlxalq kubok qazanmış 3-cu komandadır (18 dəfə) ! Ancaq son 2 ilə qədər beynəlxalq kubokların sayına görə Milan İlk pillədə idi.Ümumiyyətcə Yuventus, İnter, Latsiyo, Fierontina, Parma kimi klublarda Avropada muxtəlif kuboklar qazansalarda İtaliya futbolunun Avropada əsas təmsilçisi Milan sayılır. 

     Milan klubunun muxtəlif dövrlərdə fərqli çıxışları olub.Ancaq komandanın ən gözəl dövrləri 1986-1996 cı illər dövru sayılır!Bu dövrdə klub 5 dəfə "ÇL" finalı oynayıb 3-də qalib gəlir!Komandanın 88/89 mövsumundəki heyəti 20-ci əsrin ən yaxşı klub komandası sayılır.Ümumiyyətcə Milan klubu təkcə bu 10 ildə qazandığı kuboklarla yox həmdəki göstərdiyi gözəl oyuna görə birinci idi!O zamanlar çoxları Milan klubunun göstərdiyi oyunla dünya futbolunda yeni bir mərhələyə çıxdığını fikirləşirdi!Komanda o zamanlar "The Immortals" (Ölumsuzlər) adlandırılmağa başlandı!Xüsusən o zamanlar "Dream Team"(Arzuların komandası) adlanan Barselonanı Nou Kampda 100 000 azarkeş qarşısında gözəl oyunla 4-0 udması və Barselona sisteminin iflasa uğratması Milan klubunun doğrudanda başqa futbol oynadığını göstərdi!Milan 2 fərqli ildə Çempionlar Liqasının finalında 4-0 hesablı qələbə qazanmasıylada yaddaşlarda qalıb. Milan həmdəki tarixdə Çempionlar Kubokunu qazanmış ilk İtaliya klubu kimi tanınır.

 

    Klubda dunya futbolunda ad qoymuş çoxlu futbolçular çıxış edib.Bu futbolçuların sırasında Maldini,Van Basten, Rivera, Donadoni,Tassotti, Ruy Koşta, Şevçenko, Roberto Bacco, Kafu, Nordal, Altafini, İnzaqi, Ronaldo ,Bekhem, Kaka, Ronaldinyo, Qattuzo, Barezzi, Desayi, Qullit, Raykaard,Zeedorf kimi əfsanələrin adını görə bilərik.Komandanın tarixində ən çox oyun keçirən 902 oyunla Paolo Maldini ən çox qol vuran isə 210 qolla Gunnar Nordaldı! Milan həmdə muxtəlif dövrlərdə klubda işləmiş və bu klubla böyuk uğur qazanaraq məhşurlaşan Sakki,Kapello,Ançelotti kimi məşqçilərlədə tanınır.

Hamıdan fərqli Don Karlo "I hissə"

Futbolda adətən futbolçular daha çox tanınır , sevilir və tarixdə qalır . Ancaq bu futbolçuları üzə çıxaran , klublara titulları qazandıran məşqçilərin futboldakı əhəmiyyəti heçdə futbolçulardan az deyil . Onların içərisində adətən çoxlu titul qazanan və ya futbolda yenilik edən məşqçiləri çoxları tanıyır. Ancaq bir məşqçi varkı titulsuz olsada dunya futbolu uçun onun görduyu çox iş olub . Ancaq təssufki bu gün çoxları onu unudub . Bu məşqçi məşqçilər ölkəsi kimi tanınan İtaliya futbolunun ağsaqqalı kimidə tanınır . Məşqçilər ölkəsi İtaliyaya çox məşqçilər gəldi getdi Kapello , Sakki , Nereo , Erreyro , Ançelotti , Erikson , Maurinyo , Trapp , Lippi və daha kimlər...  Ancaq onlardan heç biri mənim üçun Don Karlo Matsone olmadı . Fubola Totti , Pirlo kimi futbolçuar bəxş edən , Qvardiolanın müəllimi olmuş , məşçqilərin məhv etdiyi Baccoya ikinci cavanlığı verən Don Karlonun bioqrafiyasını gəlin birlikdə nəzərdən keçirək.

Uğursuz futbolçu həyatı...

İtaliyada faşizmin hakimiyyətdə olduğu 1937-ci ildə , Matsonelər ailəsində İtaliya xalqına bəlkədə Mussolinidən daha çox xeyir verəcək bir insan olan

 Karlo dunyaya gəlir . Romada doğulan Karlo “Əbədi şəhərin” eyni adlı komandasına könul verir . Uşaq yaşlarından klubun uşaq məktəbində futbolu öyrənməyə başlayan Karlo 1958-ci ildə 21 yaşında klubun əsas heyətinə dəvət olunur . Tezliklə əsas heyətdə meydana çıxmağı gözləyən Karlo uzun muddət Romanın Macar məşqçisi Dyurd Şaroşi və oynayan məşqçi olan əfsanəvi Nordalın rəğbətini qazana bilmir . Nəhayət 31 may 1959-cu ildə  Roma – Fiorentina oyununda futbolçu meydana çıxır . Ancaq gənc futbolçuya sevimli komandasında qəhrəman olmaq qismət olmur . Günunu ehtiyat oyunçular skamyasında keçirən futbolçu “Canavarlar”ın heyətində cəmi 2 oyunda meydana çıxır . Mövsum bitdikdə futbolçu S.P.A.L klubuna dəvət olunur . Burda isə gənc mudafiyəçi heç bir oyuna çıxmır . Ardınca “Siena”da bir mövsumdə 13 dəfə meydanda olur . Nəhayət 1960-ı ildə Don Karlo futbolçu karyerasının 9 ilini verdiyi “Askoli”yə dəvət olunur .  Burada 9 mövsumdə 221 oyuna çıxır və 11 dəfə fərqlənir .

...Məşqçi karyerasının başlanğıcı və Florensiyadakı ilk böyuk klub...

            1967-ci ildə Askoliyə oynayan məşqçi kimi Karlonun Romadan tanıdığı Brazilyalı Dino Da Koşta dəvət olunur . Da Koşta onun məşqçi omasına stimul verir və Brazilyaı komandanı tərk edən kimi onun yerinə Karlo Matsone oynayan məşqçi kimi təyin olunur . Növbəti il isə Karlo Matsone məşqçi kimi Askoliylə ilk muqaviləsini imzalayır . Klubla 3 il “Seriya C”-də işlədikdən sonra 4-cu il “Seriya C”-nin çempionu olaraq , komandasına daha yüksək mərhələ olan

 “Seriya B”-yə vəsiqə qazandırır . “Seriya B”-nın debutantı bu dviziondada pis oynamır və dörduncu yeri tutur . Daha bir il keçir və artıq 37 yaşlı Matsonenin  komandası “Seiya A”-ya vəsiqə qazanır . Uğursuz futbolçu olsada , məşqçi olaraq artıq Askoliniin qəhrəmanı kimi bütun İtaliyada tanınır . Tarixində ilk dəfə “Seiya A”-da debut edən “Askoli” 12-ci yeri tutaraq İtaliyanın yüksək dvizionunda yerini qoruyur . Mövsum bitincə gənc məşqçi karyerasında ilk böyuk klub olan “Fiorentina”ya dəvət  olunur . Gənc məşqçi burada əfsanəvi Nereo Rokkonu əvəz edir . İtaliya futboluna adını qızıl hərflərlə yazmış Nereonu əvəzləməyin gənc məşqçi üçun nə demək olduğunu İtaliya futbolunun azarkeşləri yaxşı başa düşər . Florensiyada keçirdiyi ilk mövsumdə klub 10-cu yeri tutur . Bu nəticə klub üçun çox uğursuz sayılır . Ancaq Don Karlonun o zaman üçun çox ciddi kubok sayılan “İtalo-Anglo” kubokunda  “Vest Hemi” udaraq bu kuboku qazanması onu xilas edir . Florensiyalıların prezdenti Uqolini gənc məşqçiyə daha bir şansa verir . Növbəti il Turin komandalarıyla mubarizədə məğlub olaraq üçuncu yeri tutur . Bu isə Florensiyalılar üçun 1969-cu il çempionluğundan sonra ən yaxşı nəticə olur .

... Kalabriyə dəvət və Roma arzusunun gerçəkləşməsi və Tottinin xilası ...

Ancaq növbəti mövsum komanda çempionata çox uğursuz start verir və Matsone klubdan qovulur . Bu zaman məşqçi yenidən bir debutant kluba dəvət olunur .Bu komanda Kalabriya əyalətinin kiçik Katandzaro şəhərinin eyni adlı komandası olur . Debutantın məşqçidən istəyi komandanın “Seiya A”-dakı yerini qorumaq olur . 

  İlk mövsumdə debutant uğurlu çıxış edərək 10-cu yeri tutur . İtaliya kubokunda isə klub yarımfinalacan irəliyir . Növbəti il isə “Latiyo” və “Milan” kimi komandaları “Seriya B”-yə göndərərək , İtaliyanın yüksək dvizionunda komandanın mövqeyini qoruyur . Ancaq bu o zaman İtaliya futbolunda baş vermiş skandalın hesabına baş verir . Mövsum bitincə Don Karlo doğma “Askoli”yə qayıdır . Burada 5 il çalışan məşqçi 4 il komandasının  ”Seriya A”-dakı yerini qoruyur ancaq beşinci il klub “Seriya A”-la vidalaşır . Bu zaman Don Karlo üçun yeni yol görunur  və  “Bolonya”ya dəvət olunur . Ancaq burada məşqçinin uğursuzluq seriyası başlayır . Komanda 16-cı yeri tutaraq “Seriya B”-yə düşur . Tezliklə “Bolonya”dan qovulan məşqçi “Leççe” klubuna dəvət olunur . Burada məşqçidən klubu “Seriya A”-ya qaytarmaq tələb olunur . İlk mövsumdə klub 4-cu yeri tutur . Növbəti mövsum isə klub ikinci yeri tutaraq “Seriya A”-ya vəsiqəni təmin edir . Klubla İtaliyanın yüksək dvizionundakı ilk ilində 9-cu yeri tutur . Növbəti mövsumu isə 12-ci yerdə bitirdikdən sonra yenidən “Seriya B” klublarından birinə dəvət olur . Ancaq məşqçi yeni klubu olan “Peskara”da uğuru omur və klubdan uzaqlaşaraq “Kalyari”ylə muqavilə bağlayır . Növbəti il isə Kalyarini 6-cı yerə daşıyır . Mövsum bitdikdən sonra isə Don Karlonun çoxdan arzuladığı hadisə baş verir . Məşqçini doğma Romaya dəvət edirlər . Sevimli komandasında 3 mövsum keçirən Matsone “Skudetto” uğrunda gedən mubarizədə 2 dəfə beşinci , bir dəfə isə yeddinci yeri tutur . Bu nəticələr elədə uğurlu omasada , Matsone Romada titul qazanmasada Roma və İtaliya futbolu üçun Totti kimi bir əfsanəni qazandırır . Sonralar Totti musahibələrindən birində hər zaman Romada oynadığı üçun ilk öncə Karlo Matosenyə minnətdar olduğunu deyir . İlk baxışdan bu iki insanın düşmən olduğu görunsədə əslində Matsone bir cənublu sərt atanın öz oğlunu tərbiyə etdiyi kimi Tottiyə yanaşırdı .

 Tottinin bütun şıltaqlıqlarına rəğmən Don Karlo ondakı bacarığı və əsl “Romalı” ruhunu çox yaxşı görurdu . Muxtəlif yollarla bu gənc istedadın bütun çatışmazlıqlarını aradan qaldırmağa çalışan Matsonenin onu bir Roma əfsanəsinə çevirməyi heçdə asan olmur . Yaşlı Roma azarkeşləri 1995\96 mövsumundə Napoli – Roma oyununda məşqçinin Tottini meydandan çıxartdıqdan sonra onun üstunə çığırmasını və Tottinin göz yaşlarını saxlaya bilməməsini yaxşı xatırlayır . Məşqçinin sevimli komandasında 3 illik fəaliyyətindən sonra komandadan uzaqlaşır və ona tanış olan Kalyariylə muqavilə imzalayır . Matsonedən sonra Romaya baş məşqçi postuna Argentinalı Karlos Byanki gətirilir . Tezliklə klubda Totti ilə Byanki arasında qarşıdurma başlayır və nəticədə Totti Romadan getmək istədiyini bildirir . Futbolçuya elçi tezliklə peyda olur və “Sampdoriya” klubu gənc futbolçunu icarəyə göturmək uçun Roma klubuyla danışığa başlayır . Bu zaman “Kalyari”də olan Don Karlo bu haqda eşitdikdən sonra Romanın əvəzolunmaz prezdenti olan Franko Sensiyə zəng edir . Matsonenin Sensiylə danışığından sonra Sensi Sampdoriyaya yox deyir və bir qədər sonra Matsone Kalyarinin prezdentiylə Sensinin göruşunu təşkil edir .

 Göruş Romada keçirilən «Trofeo citta di Roma» kubokunun oyunları zamanı baş verir . Bu kubokda isə Romayla bərabər, Borussiya və klubun Tottinin mövqeyinə almaq istədiyi Litmanenin oynadığı Ayaks klubuda iştirak edirdi . Kubok oyunlarından öncə qəzetlərdə “Totti Kalyariyə keçir” başlığıyla Matsonenin musahibəsi çıxır və musahibədə Matsone Tottinin Roma üçun necə bir lazımlı oyunçu olduğundan danışır . Eyni zamanda Matsone Totti ilə olan söhbətlərində Tottinin hər necə olsa Romada qalmalı olduğunu və onda əsl Roma ruhunun olduğunu deyir . Kubok oyunları başlayır və Romanın transfer etməyə hazırlaşdığı Litmanenin gözəl oyunu sayəsində Ayaks Almaniya klubu Borussiyanı məğlub edir . Litmanen sanki Romaya gəlməmişdən azarkeşlərin sevimlisi olmaq üçun meydanda şou göstərirdi . Növbəti oyunda Borussiya Roma ilə qarşılaşır və Tottinin cərimə zərbəsindən vurduğu qol Romaya qələbə qazandırır . Növbəti oyunda isə Roma ilə Ayaks qarşılaşır və Litmaneni kölgədə qoyan Totti uzaqdan vurduğu möhtəşəm zərbəylə komandasına qələbə qazandırır . Tottinin sayəsində kuboku qazanan Romanın prezdenti Tottini heç yana buraxmayacığını bildirir . Beləcə Matsonenin sayəsində Tottinin Sampdoriyaya getməsi baş tutmur və onun təsiriylə Totti özunu göstərərək “Əbədi Şəhərin” klubunun uzunmuddətli liderinə çevrilir . Sonralar Totti Romanın çempion olduğu 2000/01 mövsumunun kapitan sarğısını və Dunya Çempionu olduğu 2006-cı ilin dunya kubokunun bir kopyasını Matsoniyə göndərərək ona “Hər zaman mənimlə birlikdə olduğun uçun çox sağ ol . Biz bu titulları birlikdə qazandıq”  deyə məktub yazır . 

                                              Ardı var...